Hoạt động vay vốn tại ngân hàng là hoạt động gần như không thể thiếu đối với các cá nhân, tổ chức đầu tư kinh doanh. Sau khi vay vốn tại ngân hàng, rất nhiều các cá nhân, tổ chức không còn đủ khả năng thanh toán khoản vay khi đến hạn trả nợ gốc. Khi đó, các tổ chức tín dụng buộc phải áp dụng mọi biện pháp để thu hồi lại khoản nợ này. Nhiều độc giả băn khoăn không biết Luật thu hồi nợ ngân hàng hiện nay được quy định như thế nào? Quy trình xử lý nợ quá hạn của ngân hàng được thực hiện ra sao? Trường hợp nào ngân hàng được thu hồi nợ trước hạn? Sau đây, Luật sư Đà Nẵng sẽ cung cấp thông tin về vấn đề này cùng với những quy định liên quan qua bài viết sau đây. Hi vọng bài viết sẽ đem lại nhiều thông tin hữu ích cho quý bạn đọc.
Căn cứ pháp lý
- Bộ luật Dân sự 2015
Thu hồi nợ là gì?
Thu hồi nợ là yêu cầu khách hàng (phía mua hàng) thanh toán cho chủ nợ các khoản tiền, tài sản khác đến hạn/quá hạn mà khách nợ phải trả cho chủ nợ theo hợp đồng hoặc thỏa thuận giữa chủ nợ và khách nợ hoặc theo quyết định của cơ quan Nhà nước có thẩm quyền.
Doanh nghiệp được coi là ổn định là việc có doanh thu lớn và không nợ quá hạn và không bị doanh nghiệp nào đó chiếm dụng vốn quá thời gian quy định. Trên thực tế, các doanh nghiệp đều muốn chiếm dụng vốn của doanh nghiệp khác càng lâu, càng có lợi cho mình, bằng chứng là hầu hết các doanh nghiệp bị phá sản bởi không thể thanh toán được các khoản nợ, hoặc không thể thanh khoản các khoản nợ của khách nợ quá hạn.
Do đó, thu hồi nợ có ý nghĩa vô cùng quan trọng. Có thể chỉ ra được 3 ý nghĩa quan trọng sau:
- Đảm bảo sự lành mạnh về tài chính của doanh nghiệp, cá nhân.
- Đảm bảo lợi nhuận của doanh nghiệp, tài chính của cá nhân.
- Quyết định sự sống còn của doanh nghiệp, cá nhân và tránh rủi ro trong hoạt động kinh doanh.
Có mấy hình thức thu hồi nợ ngân hàng hiện nay?
Hiện có 2 hình thức thu hồi nợ phổ biến như sau:
Thu hồi nợ bằng pháp lý
Hình thức thu hồi nợ này sẽ thực hiện theo các quy định của pháp luật. Quá trình thu hồi nợ sẽ dựa vào những điều khoản đã được cam kết và thỏa thuận trước đó. Trong trường hợp khách hàng, đối tác chậm hoặc không thanh toán nợ, nhân viên thu hồi nợ sẽ kết hợp với tòa án, các cơ quan chức năng để áp dụng pháp luật vào thu hồi nợ.
Thu hồi qua thương lượng
Đây là quá trình thu hồi nợ bằng các phương pháp như tác động đến các khía cạnh tình cảm hoặc tâm lý của khách hàng, không làm mất đi mối quan hệ với khách nợ. Hình thức này sẽ dựa vào khả năng đàm phán của nhân viên thu hồi nợ để đảm bảo hiệu quả công việc.
Luật thu hồi nợ ngân hàng hiện nay quy định như thế nào?
Vì xử lý nợ quá hạn là một trong những nghiệp vụ của Ngân hàng nên trong cơ cấu của một tổ chức tín dụng luôn bao gồm bộ phận gồm các chuyên viên xử lý và thu hồi nợ thực hiện các hoạt động xử lý nợ theo nguyên tắc và quy định của Pháp luật. Thông thường, quy trình xử lý nợ quá hạn của ngân hàng sẽ được thực hiện dựa trên 02 nguồn cơ sở pháp lý:
- Thứ nhất là quy định chung của Ngân hàng nhà nước về việc xử lý nợ quá hạn.
- Thứ hai là quy định riêng tại Điều lệ, Thoả thuận cho vay và Hợp đồng bảo đảm tiền vay của từng Ngân hàng.
Căn cứ vào tình hình nợ thuộc nhóm nào mà ngân hàng hoặc tổ chức cho vay sẽ có quy trình xử lý phù hợp. Thông thường ngân hàng sẽ thực hiện xử lý nợ thông qua các cách sau:
- Mức độ nhẹ nhất: Liên hệ ngay với người vay bao gồm cá nhân, tổ chức, công ty nhằm thông báo việc nợ quá hạn. Lúc này, người vay có thể nêu tình hình khó khăn của bản thân và được yêu cầu tiếp tục trả nợ đúng hạn.
- Thứ hai, nếu sau khi liên hệ người vay không có thành ý trả nợ, hoặc cố ý không nghe máy thì bộ phận thu hồi nợ sẽ tiến hành liên hệ các số tham chiếu là người thân, hoặc công ty được ghi chú trong hồ sơ vay vốn để nhắc về khoản nợ quá hạn. Một số ngân hàng, tổ chức tín dụng còn sử dụng biện pháp thu hồi nợ quá hạn bằng cách thuê công ty đòi nợ hoặc bên thứ 3 bất kỳ để thực hiện thay.
- Cuối cùng, trong trường hợp đã thực hiện các cách trên nhưng vẫn chưa thu được nợ hoặc cá nhân không có thiện chí trả nợ, nợ quá hạn lên nhóm 5, thì các ngân hàng sẽ tiến hành thực hiện việc hoàn thành hồ sơ kiện lên cơ quan có thẩm quyền để thu hồi nợ theo quy định của pháp luật.
Quy trình xử lý nợ quá hạn của ngân hàng
Quy trình xử lý nợ quá hạn của ngân hàng thường bao gồm các bước cơ bản như sau:
Bước 1: Thông báo về việc nợ quá hạn đối với khách hàng
- Theo quy định của Pháp luật về Quy chế cho vay của tổ chức tín dụng thì tổ chức tín dụng có trách nhiệm và quyền trong việc kiểm tra, giám sát quá trình vay vốn và trả nợ của khách hàng. Đối với hoạt động này, tổ chức tín dụng tiến hành xây dựng quy trình và thực hiện kiểm tra quá trình vay vốn và trả nợ của khách hàng phù hợp với đặc điểm hoạt động của tổ chức tín dụng đã được quy định trong điều lệ và được khách hàng tiếp cận, hiểu rõ. Mục đích của hoạt động này là nhằm đảm bảo hiệu quả và khả năng thu hồi vốn vay cho tổ chức tín dụng của mình.
- Trong quá trình tiến hành kiểm tra và giám sát, nếu xảy ra trường hợp khách hàng có nợ quá hạn thì ngân hàng cần có thông báo công khai tới khách hàng để giúp khách hàng nắm bắt được thông tin nợ quá hạn của mình. Nội dung thông báo tối thiểu cần có các nội dung sau: Số dư nợ gốc bị quá hạn, thời điểm chuyển nợ quá hạn và lãi suất áp dụng đối với dư nợ gốc bị quá hạn, lãi chậm trả.
Bước 2: Cơ cấu lại thời hạn trả nợ
Sau khi tiến hành thông báo về vấn đề nợ quá hạn của khách hàng và khách hàng có trình bày lý do về việc không đủ khả năng trả nợ đúng kỳ hạn thì ngân hàng có thể tiến hành cơ cấu lại thời hạn trả nợ dựa trên cơ sở khả năng tài chính của mình và kết quả từ việc đánh giá khả năng trả nợ của khách hàng, cụ thể:
- Đối với khách hàng không có khả năng trả nợ đúng kỳ hạn nợ gốc (và/hoặc lãi vốn vay) trong thời hạn cho vay đã thoả thuận theo Hợp đồng tín dụng và được tổ chức tín dụng đánh giá là có khả năng trả nợ trong các kỳ hạn tiếp theo thì sẽ được xem xét và điều chỉnh kỳ hạn trả nợ gốc (và/hoặc lãi vốn vay).
- Đối với khách hàng không có khả năng trả hết nợ gốc (và/hoặc lãi vốn vay) đúng thời hạn cho vay đã thỏa thuận theo Hợp đồng tín dụng và được tổ chức tín dụng đánh giá là có khả năng trả nợ trong một khoảng thời gian nhất định sau thời hạn cho vay, thì tổ chức tín dụng xem xét cho gia hạn nợ theo thời hạn phù hợp với nguồn trả nợ của khách hàng.
- Toàn bộ số dư nợ vay gốc của khách hàng có khoản nợ được cơ cấu lại thời hạn trả nợ sẽ được phân loại vào các nhóm nợ thích hợp để tiếp tục cho quá trình giám sát và đánh giá của ngân hàng.
- Ngoài ra, thời hạn để thực hiện việc cơ cấu lại thời hạn trả nợ sẽ được các ngân hàng quy định riêng tại Quy chế cho vay. Thông thường thời hạn cho việc tiến hành cơ cấu lại thời hạn trả nợ sẽ là 10 ngày kể từ ngày đến kỳ hạn trả nợ đã thoả thuận theo Hợp đồng cho vay.
Bước 3: Xử lý tài sản bảo đảm
Sau khi tiến hành thông báo và cơ cấu lại thời hạn trả nợ nhưng khách hàng vẫn không trả nợ quá hạn, theo nguyên tắc thì ngân hàng có quyền xử lý tài sản bảo đảm vốn vay theo sự thoả thuận trong hợp đồng để thu hồi nợ theo quy định của pháp luật.
- Trong trường hợp tài sản bảo đảm liên qua đến đất đai, nhà ở, bảo hiểm..có quy định đặc thù về tài sản bảo đảm và xỷ lý tài sản bảo đảm thì ngân hàng sẽ áp dụng các quy định đặc thù đó. Còn các trường hợp khác thì Ngân hàng sẽ dựa trên nguyên tắc xử lý tài sản bảo đảm được quy định tại Bộ luật dân sự và Hợp đồng cho vay để tiến hành quá trình xử lý.
- Trước khi tiến hành quy trình ngân hàng cần có văn bản thông báo về việc xử lý tài sản bảo đảm tới khách hàng với nội dung chủ yếu bao gồm: lý do xử lý tài sản bảo đảm; tài sản bảo đảm bị xử lý; và thời gian, địa điểm, cách thức xử lý tài sản bảo đảm. Theo đó, người đang giữ tài sản bảo đảm có nghĩa vụ phải giao tài sản bảo đảm cho bên ngân hàng để xử lý.
- Ngân hàng sẽ tiến hành việc xử lý tài sản theo Hợp đồng bảo đảm tiền vay mà hai bên đã thoả thuận. Các phương thức xử lý tài sản mà hiện nay pháp luật quy định gồm: bán đấu giá tài sản; ngân hàng tự bán tài sản; ngân hàng nhận tài sản thay thế cho việc trả nợ quá hạn của khách hàng và các phương thức khác mà pháp luật không cấm.
- Sau khi tiến hành xử lý tài sản bảo đảm nếu số tiền có được nhiều hơn số nợ quá hạn bao gồm cả gốc (và lãi) thì số tiền chênh lệch phải được ngân hàng trả lại cho khách hàng. Tuy nhiên, nếu số tiền có được nhỏ hơn số nợ quá hạn bao gồm cả gốc (và lãi) thì số tiền chưa được thanh toán sẽ được xem là phần vay không có tài sản bảo đảm (trừ trường hợp trong Hợp đồng bảo đảm tiền vay của hai bên có thoả thuận khác). Theo đó, ngân hàng có quyền yêu cầu khách hàng có nợ quá hạn phải tiếp tục thực hiện phần nghĩa vụ chưa được thanh toán.
Trường hợp nào ngân hàng được thu hồi nợ trước hạn?
Ngân hàng được thu hồi nợ trước thời hạn trong các trường hợp thoả thuận trong hợp đồng tín dụng hoặc theo pháp luật quy định, cụ thể:
- Tài liệu, thông tin, báo cáo liên quan đến hoạt động kinh doanh, sử dụng vốn vay, mục đích vay vốn, tài sản bảo đảm do bên vay/bên bảo đảm cung cấp được phát hiện là không chính xác, không trung thực, sai sự thật;
- Bên vay sử dụng vốn vay sai mục đích;
- Bên bảo đảm vi phạm hợp đồng hoặc xảy ra các trường hợp cần phải xử lý tài sản bảo đảm để thu hồi nợ theo quy định tại hợp đồng bảo đảm;
- Khách hàng không cung cấp, cung cấp không đầy đủ hoặc không đúng thời hạn các chứng từ chứng minh hoặc liên quan đến việc sử dụng vốn vay theo quy định của Ngân hàng trong từng thời kỳ;
- Khách hàng không cung cấp thông tin đầy đủ, chính xác, kịp thời và trung thực các thông tin liên quan đến việc cấp tín dụng như thông tin về nhân thân, tổ chức hoạt động, tình hình tài chính, tài sản và các thông tin khác theo thỏa thuận trong Hợp đồng và các văn bản thỏa thuận có liên quan;
- Theo quy định của pháp luật hoặc theo quyết định của cơ quan Nhà nước có thẩm quyền về việc Ngân hàng phải thu hồi trước hạn hoặc phát sinh sự kiện bất khả kháng;
- Các trường hợp khác theo thoả thuận trong hợp đồng tín dụng của Ngân hàng với khách hàng.
Nợ quá hạn ngân hàng không trả có sao không?
Khi một cá nhân hoặc tổ chức vay vốn ngân hàng nhưng không trả được và rơi vào tình trạng nợ quá hạn. Chắc chắn các ngân hàng sẽ đưa ra những biện pháp trừng phạt để răn đe cũng như đòi số tiền đã vay.
- Bị phạt phí quá hạn rất cao với mức lãi suất gấp 150% so với lãi suất ban đầu. Ngoài ra còn phải chịu thêm các khoản phí dịch vụ khác đi kèm.
- Đưa vào danh sách nợ xấu, hạn chế khả năng vay vốn của người quá hạn hoặc người thân chung hộ khẩu trong tương lại.
- Bị lập hồ sơ và đưa ra toàn để khởi kiện với tội danh lợi dụng lòng tinh chiếm đoạt tài sản.
Mời bạn xem thêm các bài viết sau:
- Quy trình kiểm tra vệ sinh an toàn thực phẩm
- Xử phạt khi không có giấy chứng nhận an toàn thực phẩm như thế nào?
- Mẫu hợp đồng thuê lại đất tại Đà Nẵng
Khuyến nghị
Đội ngũ luật sư, luật gia cùng chuyên viên, chuyên gia tư vấn pháp lý với kinh nghiệm nhiều năm trong nghề, chúng tôi có cung cấp dịch vụ pháp lý. Luật sư Đà Nẵng với phương châm “Đưa luật sư đến ngay tầm tay bạn” chúng tôi đảm bảo với quý khách hàng sự UY TÍN – CHẤT LƯỢNG – CHUYÊN NGHIỆP.
Thông tin liên hệ
Luật sư Đà Nẵng đã cung cấp đầy đủ thông tin liên quan đến vấn đề “Luật thu hồi nợ ngân hàng” . Ngoài ra, chúng tôi có hỗ trợ dịch vụ pháp lý khác liên quan đến dịch vụ Trích lục hồ sơ thửa đất Hãy nhấc máy lên và gọi cho chúng tôi qua số hotline 0833.102.102 để được đội ngũ Luật sư, luật gia giàu kinh nghiệm tư vấn, hỗ trợ, đưa ra giải đáp cho quý khách hàng.
Câu hỏi thường gặp
Thời gian thông báo theo thỏa thuận cụ thể trong Hợp đồng giữa các bên. Nội dung thông báo tối thiểu bao gồm các nội dung sau:
– Thời điểm thu hồi nợ trước hạn;
– Số dư nợ gốc bị thu hồi trước hạn;
– Thời hạn hoàn trả số dư nợ gốc bị thu hồi trước hạn, thời điểm chuyển nợ quá hạn và lãi suất áp dụng đối với số dư nợ gốc bị thu hồi trước hạn.
Trường hợp khách hàng không thực hiện trả đủ số nợ như cam kết trong hợp đồng thì sẽ chuyển sang nợ quá hạn. Dựa trên biện pháp đảm bảo thì nợ quá hạn được chia thành 02 loại:
Nợ quá hạn có tài sản đảm bảo: trong trường hợp này, nếu khách hàng không đủ khả năng trả được số tiền đã vay theo hợp đồng thì Ngân hàng có thể thực hiện việc xử lý nợ dựa trên tài sản đã thế chấp.
Nợ quá hạn không có tài sản đảm bảo: Đây là trường hợp Ngân hàng cho vay tiền dựa trên uy tín, mức thu nhập, lịch sử tín dụng,… của cá nhân người vay để phục vụ cho các mục đích cá nhân.
Khi thu hồi nợ trước hạn thì có các biện pháp thu hồi nợ sẽ được áp dụng như sau:
– Thương lượng, đàm phán với khách hàng để khách hàng hợp tác trả nợ.
– Xử lý tài sản bảo đảm để thu hồi nợ đối với các hợp đồng vay có tài sản bảo đảm.